نشریه ارمغان دانش
سال هشتم شماره 4 (پیاپی 32، زمستان 1382)

شب ادراری عبارت است از تخلیه غیر ارادی ادرار بعد از سن پنج سالگی که انتظار کنترل کامل ادرار وجود دارد. شیوع آن در سن 5 سالگی 15 درصد، در 10 سالگی 5 درصد و بعد از سن 15 سالگی 1 درصد می باشد که با توجه به عوارض متعدد روحی روانی، خانوادگی و اجتماعی ناشی از آن برای بیمار و خانواده او درمان شب ادراری بعد از سن پنج سالگی ضروری به نظر می رسد. هدف از این مطالعه تعیین کارآیی درمان ترکیبی قطره بینی دسموپرسین و قرص اکسی بوتینین خوراکی در بیماران مبتلا به شب ادراری اولیه که مقاوم به درمانهای منفرد مرسوم می باشند است.
این مطالعه یک کارآزمایی بالینی از نوع قبل و بعد است و جمعیت مورد مطالعه کلیه بیماران 15-5 ساله مبتلا به شب ادراری بود که جهت درمان به کلینیک اورولوژی در سال 1381 مراجعه می کردند. روش نمونه گیری از نوع آسان بود. در مجموع 70 بیمار واجد شرایط مطالعه تحت درمان قرار گرفتند. ابتدا از کلیه بیماران شرح حال و معاینه فیزیکی گرفته شد و آزمایشهای پایه سرم و ادرار به خصوص کامل ادرار و کشت و در صورت لزوم سونوگرافی برای رد عفونت ادراری و علل ارگانیک به عمل آمد. سپس بیماران به طور تصادفی با یکی از داروهای مرسوم مانند ایمی پرامین خوراکی تحت درمان قرار می گرفتند و در صورت عدم ایجاد پاسخ مناسب بعد از سه هفته با اخذ رضایت درمان ترکیبی با قطره بینی دسموپرسین به میزان 20-10 میکروگرم بر حسب وزن و قرص اکسی بوتینین به میزان 5-2.5 میلی گرم در هنگام شب شروع شد و دو هفته و یک ماه بعد ویزیت به عمل آمد و در صورت ایجاد پاسخ مناسب، درمان به مدت 6-4 ماه ادامه می یافت و سپس به طور تدریجی دارو قطع و به مدت یک ماه از نظر میزان عود بررسی می شد و کلیه نتایج در پرسشنامه ثبت می گردید. از نرم افزار SPSS و آزمون مجذور کای برای تحلیل داده ها استفاده شد.
60 درصد بیماران پاسخ کامل، 34.3 درصد پاسخ نسبی و 5.7 درصد به درمان پاسخ ندادند. عوارض جانبی خفیف بدون نیاز به قطع دارو در دو بیمار یعنی 5.7 درصد مشاهده گردید. از نظر میزان عود 44.3 درصد یک ماه بعد از قطع درمان دچار عود کامل یا نسبی شدند و در 53.7 درصد بهبود کامل ایجاد شد (عود مشاهده نشد).
ترکیب دارویی قطره بینی دسموپرسین و قرص اکسی بوتینین خوراکی به علت کاهش همزمان برون ده ادراری و کنترل بهتر انقباضات غیر مهاری مثانه موفقیت بالایی داشته (در مجموع 94.3 درصد) و با توجه به عوارض کم (5.7 درصد) و عود قابل قبول (44.3 درصد) می توان به عنوان یک رژیم درمانی مناسب از آن استفاده کرد.

آترواسکلروز و بیماری عروق کرونر از شایعترین علل مرگ و میر در جهان امروز است، از طرفی اثرات مفید عصاره کندر بر ارگانهای مختلف مشخص گردیده است. این مطالعه با هدف بررسی اثر عصاره کندر بر تجمع رگه های چربی در عروق کرونر خرگوشهای نر تغذیه شده با رژیم کلسترول بالا طراحی شده است.
در این مطالعه تجربی که در سال 1382 در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام گرفت تعداد 20 راس خرگوش نر سفید از نژاد داچ پالیش با متوسط وزن 1780 گرم تهیه گردید که پس از توزین و گرفتن نمونه خون جهت اندازه گیری سطح سرمی کلسترول، تری گلیسرید و لیپوپروتئین با دانسیته های مختلف به دو گروه مساوی تقسیم شدند و به مدت 5 هفته تحت رژیم غذایی خاص قرار گرفتند: به گروه مورد رژیم کلسترول بالا و عصاره آبی کندر (500 میلی گرم بازای هر کیلوگرم) و به گروه شاهد رژیم کلسترول بالا و آب مقطر داده شد. بعد از 5 هفته توزین شدند و نمونه خون مجدد گرفته شد و با دوز بالای پنتوباربیتال قربانی شدند و عروق کرونر حیوانات دایسکت شد و پس از تهیه لام پاتولوژی و رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین، به وسیله میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده گردید. برای مقایسه میانگین وزن و متغیرهای بیوشیمیائی، قبل و بعد از رژیم درمانی از آزمون مقایسه زوجها و برای مقایسه میانگین تغییرات هر یک از متغیرها بعد از رژیم درمانی از آزمون تحلیل واریانس استفاده گردید.
میزان سطح سرمی کلسترول، تری گلیسرید و لیپو پروتئین با دانسیته های مختلف در گروه های مورد و شاهد اختلاف معنی داری نشان می دهد. (P<0.05)میانگین نمره ارزیابی پاتولوژی چهار شاخه شریان عروق کرونر [راست، چپ، بین بطنی قدامی و بین بطنی خلفی] در گروه های اول و دوم اختلاف معنی داری نشان داد. (P<0.05) وزن حیوانات در هر دو گروه افزایش معنی دار نشان داده است. اثرات کندر بر روی کاهش سطح سرمی کلسترول، تری گلیسرید و لیپو پروتئین با دانسیته های مختلف احتمالا مربوط به اثرات کندر بر روی متابولیسم لیپید می باشد. نتایج ارزیابی پاتولوژیک در هر چهار شاخه شریان کرونر بیان گر این مطلب است که کندر سبب کاهش تجمع رگه های چربی در تمامی شاخه ها گشته است که این تفاوتها از نظر آماری نیز معنی دار می باشد. بنابراین می توان پیشنهاد کرد برای جلوگیری از بیماری های قلبی- عروقی، آترواسکلروز و همچنین کاهش سطح سرمی چربی ها در خون به جای داروهای طبی صنعتی از عصاره کندر استفاده نمود.

در حین جراحی از مایعات مختلفی جهت جایگزینی مایعات و الکترولیتهای مورد نیاز بدن استفاده می گردد که می باید قند مورد نیاز بدن را تامین نمایند. آنچه همواره سبب اختلاف نظر بین متخصصین بیهوشی بوده استفاده از معاینات قندی یا غیرقندی در حین جراحی بوده است. هدف از اجرای این تحقیق پاسخگویی به این پرسش است که آیا نیازی به مصرف مایعات قندی حین بیهوشی در جراحی های کوتاه مدت می باشد و آیا در صورت عدم کاربرد مایعات قندی امکان بروز هیپوگلیسمی وجود دارد یا خیر؟
این یک مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی دوسوکور است. تعداد یکصد بیمار ریسک یک و دو بیهوشی که برای جراحی های انتخابی به بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال 1380 مراجعه کرده بودند به طور تصادفی در دو گروه مشابه 50 نفری قرار گرفتند و پس از اندازه گیری قند خون آنها قبل از بیهوشی به گروه اول در طول جراحی مایع وریدی قندی نمکی (یک سوم و دو سوم) و به گروه دوم مایع وریدی بدون دکستروز (سالین نرمال یا رینگر) تجویز گردید و سپس قند خون بیماران یک ساعت پس از پایان عمل مجددا اندازه گیری شد. اطلاعات جمع آوری شده از طریق نرم افزار SPSS و آزمون آماری تی دانشجویی تجزیه و تحلیل گردید.
میزان قند خون بیماران هر دو گروه قبل از عمل مشابه بود و تفاوت قابل توجهی نداشت. میزان قند خون در بیماران هر دو گروه پس از عمل افزایش داشت (محدوده تغییرات قند خون در گروه یک 18- تا 54+ و گروه دو 18- تا 30+) که با وجود هیپرگلیسمی در اکثر بیماران، باز هم تفاوت قابل ملاحظه ای را در مقایسه دو گروه با هم نشان نمی دهد.
در نهایت پیشنهاد می گردد که می توان در اعمال جراحی کوتاه مدت از مایعات غیرقندی استفاده شود بدون اینکه ترسی از هیپوگلیسمی داشته باشیم.

زمین خوردن مشکل شایعی در افراد مسن است و مشکلات مربوط به تعادل سبب هزینه های بهداشتی و اجتماعی قابل توجهی می شوند. شواهد موید آن است که روش های درمانی سبب کاهش زمین خوردن از طریق بهبود تعادل و حرکت در این افراد می شود. در مقالات بررسی شده نقطه مشترک تمامی ورزشهای تعادلی و اجرای ورزش در حال ایستاده است، لذا این مطالعه به بررسی اثر ورزشهای تعادلی با صفحه متحرک در سالمندان در وضعیت نشسته پرداخته است تا با کاهش احتمال زمین خوردن ضریب اطمینان فرد را حین تمرینات افزایش داده باشد و با استفاده از صفحه متحرک حالت دینامیک را برای پای تمرین کننده فراهم نماید.
این پژوهش یک مطالعه مداخله ای است که در کانون سالمندان شیراز در سال 83-1382 به کمک 16 نفر از داوطلبان که پس از بررسی شرایط ورود و خروج از مطالعه انتخاب شدند انجام گرفت. این افراد به مدت 20 روز پیاپی به استثنای جمعه ها در جلسات ورزشی (هر جلسه 16 دقیقه) شرکت داشتند. در هر جلسه شرکت کنندگان نشسته بر صندلی و به وسیله یک یا هر دو پا طبق برنامه ورزشی، تخته هایی را به روی توپ به حرکت در می آورند. نحوه حرکت تخته ها به وسیله محدوده ای که در سطح زیرین تخته تعبیه شده بود تعیین می گردید. بدین ترتیب که از تخته با حصار مدور جهت حرکات دورانی و از تخته های با حصار مستطیلی جهت حرکات قدامی- خلفی و حرکات جانبی استفاده گردید. بیماران قبل و بعد از تمرینات به وسیله تستهای تعادلی شامل؛ تست سنجش ضریب اطمینان تعادل در فعالیتهای اختصاصی از طریق پرسشنامه، تست مدت زمان ایستادن روی پای راست، تست مدت زمان ایستادن روی پای چپ، تست رومبرگ و تست مدت زمان راهپیمائی مسافت شش متری، آزمایش شدند. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمونهای آماری کولموگرف- اسمیرنوف، مقایسه تی زوجها و رتبه علامت ویل کاکسون تجزیه و تحلیل گردید.
میانگین سن شرکت کنندگان65±4.7سال و نمره تست معاینه وضعیت روانی مختصر 23.4±1 بود و در اتمام دوره تمرینات ورزشی تمامی تستهای انجام شده بهبود قابل توجهی (P<0.05) را در تعادل افراد مسن نشان دادند.
ورزشهای تعادلی در وضعیت نشسته با صفحه متحرک در افراد سالمند سبب بهبود قابل توجه تعادلشان گردید.

امروزه با توجه به استفاده بسیار زیاد از وسایل برقی، قرارگیری انسانها در معرض میدانهای الکترومغناطیس افزایش یافته است. افراد یا کارکنان بخش صنعت نظیر کارگران شاغل در بسیاری از بخش های صنعت برق، تحت تاثیر تابش های میدانهای الکترومغناطیس ناشی از تجهیزات صنعتی قرار می گیرند. علاوه بر آنها افراد ساکن در نزدیکی خطوط انتقال برق فشار قوی نیز در معرض میدانهای با شدت نسبتا بالا قرار دارند. منظور بررسی تاثیر میدان های الکترو مغناطیس ناشی از خطوط فشار قوی انتقال برق بر شاخص های آزمون کارکرد کبدی، مطالعه حاضر انجام شد.
این یک مطالعه مورد شاهدی است که در سال 1380 انجام پذیرفته است. جمعیت مورد مطالعه عبارت بودند از 33 کارگر مرد شاغل در پست های خطوط انتقال برق شیراز به عنوان گروهی که دارای مواجهه شغلی با میدان الکترومغناطیس بودند و 50 مرد همسن که در معرض میدان الکترومغناطیس نبودند به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شده است. میانگین شدت میدان در پست های خطوط انتقال برق برابر با 0.094 میلی تسلا برآورد گردید. شاخص های مورد مطالعه عبارت از بیلی روبین تام، بیلی روبین مستقیم، سرم گلوتامیک اگزالواستیک ترانس آمیناز و سرم گلوتامیک پیروویک ترانس آمیناز، فسفاتاز قلیایی، آلبومین سرم و پروتئین تام بود. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمونهای آماری توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند.
شاخص های مورد مطالعه در دامنه طبیعی قرار داشتند، ولی با این حال تفاوت های آماری معنی داری بین گروه های مورد مطالعه مشاهده گردید. تجزیه و تحلیل آماری یافته ها با استفاده از روش پلکانی رگرسیون چند متغیره نشان داد که آلبومین سرم و بیلی روبین تام با توجه به زمان در معرض میدان الکترومغناطیس بودن به ترتیب کاهش p<0.05) و 2.86-=(t و افزایش p<0.05) و 2.69=(t می یابند.
یافته های مطالعه حاضر نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض میدان های الکترومغناطیس می تواند بر فعالیت کبد تاثیر بگذارد.

بلع جسم خارجی از مشکلات مهم، شایع و گاهی تهدید کننده حیات می باشد. تشخیص و درمان به موقع می تواند از بروز عوارض جلوگیری کند. در مواردی بیماران با علایم غیر معمول مراجعه می کنند که در این موارد تشخیص مشکل تر می شود. هدف از انجام این مطالعه تعیین شیوع و عوارض ناشی از بلع اجسام خارجی در بیماران مراجعه کننده به بیمارستان خلیلی شیراز می باشد.
این یک مطالعه توصیفی- تحلیلی به صورت مقطعی است. 153 بیمار که به علت بلع اجسام خارجی در یک دوره 18 ماهه (از خرداد ماه 1378 تا آبان ماه 1379) به بیمارستان خلیلی شیراز مراجعه کرده اند از نظر توزیع سنی، جنسی، مدت زمان طی شده از هنگام بلع جسم خارجی تا مراجعه به بیمارستان، علایم و یافته های بالینی، محل جسم خارجی، یافته های رادیولوژیک، یافته های آندوسکوپیک و عوارض ایجاد شده بررسی شدند و تاثیر عوامل فوق بر ایجاد عوارض با استفاده از آزمون مجذور کای و نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
تعداد مردان 1.4 برابر زنان بود و 39.9 درصد از بیماران در گروه سنی اطفال (کمتر از 15 سال)، 60.1 درصد در گروه سنی بزرگسال (بیشتر از 15 سال) قرار داشته اند. 52.9 درصد از بیماران در کمتر از یک روز، 42.5 درصد به فاصله یک تا 7 روز و 4.6 درصد از بیماران پس از یک هفته از زمان بلع مراجعه کرده اند. شایع ترین شکایت بیماران دیسفاژی و شایع ترین یافته بالینی تجمع بزاق بوده است. در 56.4 درصد از بیمارانی که معاینه طبیعی داشته اند جسم خارجی یافت شده و شایع ترین محل جسم خارجی ثلث فوقانی مری بوده است. شایعترین جسم خارجی استخوان و سکه بوده و در 72.7 درصد از کسانی که رادیوگرافی طبیعی داشته اند جسم خارجی یافت شده است.
در تعدادی از بیماران یک سری عوارض مانند؛ آبسه رتروفارنژیال و زخم در اثر جسم خارجی یا به دنبال ازوفاگوسکوپی (ایاتروژنیک) دیده شد. میزان عوارض به طور معنی داری در سن بالای 15 سال، در موارد برنده بودن جسم خارجی بلع شده و در مواردی که بیمار بعد از یک روز از زمان بلع مراجعه کرده، بیشتر بوده ولی محل جسم خارجی و جنسیت تاثیری بر میزان عوارض نداشته است. در موارد شک به بلع جسم خارجی دقت در گرفتن شرح حال و معاینه دقیق بالینی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و دیده نشدن جسم خارجی در رادیوگرافی گردن احتمال وجود جسم خارجی را رد نمی کند.

یکی از مهمترین عوارض عمل جراحی آب مروارید (کاتاراکت) در روش خارج کپسولی کدورت کپسول خلفی است. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر نوع روش کپسولاتومی قدامی عدسی هنگام عمل آب مروارید بر میزان ایجاد کدورت کپسول خلفی پس از عمل است.
این یک مطالعه توصیفی- تحلیلی گذشته نگر است که در آن 314 مورد چشم که از سالهای 79-1370 در مرکز آموزشی- درمانی حضرت رسول اکرم (ص) (وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ایران) و بیمارستان دی تهران تحت عمل کاتاراکت و کارگذاری عدسی درون چشمی قرار گرفته بودند مورد بررسی قرار گرفته است. بیماران براساس تکنیک کپسولاتومی قدامی به دو گروه با روش پاکتی و گرد یک دست تقسیم شدند. داده های جمع آوری شده از طریق نرم افزار SPSS و آزمون آماری مجذور کای تجزیه و تحلیل شدند.
بیماران به مدت 94-6 (متوسط 42) ماه پی گیری شدند. از 314 چشم در 57 چشم کدورت کپسول خلفی ایجاد شده بود. از 168 چشم با روش پاکتی، 40(23.8 درصد) و از 146 چشم با روش گرد یک دست، 17(11.6 درصد) چشم دچار کدورت کپسول خلفی شدند. مقایسه دو گروه نشان داد که امکان کدورت کپسول خلفی در گروه با روش گرد یک دست کمتر بوده و از نظر آماری این تفاوت حائز اهمیت است. (p<0.05)خطر ایجاد کدورت کپسول خلفی در گروه با روش پاکتی بالاتر بوده و این تفاوت نیز از نظر آماری مهم است. (p<0.05) امکان ایجاد کدورت کپسول خلفی در عمل کاتاراکت کپسولاتومی قدامی عدسی در روش گرد یک دست کمتر از روش پاکتی است.

بیماری های آمیزشی یکی از مهمترین مخاطراتی است که زنان در طول حیات خود تجربه می کنند. عوامل ایجاد کننده این بیماری ها بسیار متنوع می باشند ولی در میان آنها ویروس هرپس شایعترین عامل می باشد که با وجود خوش خیم بودن می تواند زمینه ساز بروز عفونتها و یا بیماری های دیگر باشد. هدف از این مطالعه تعیین شیوع عفونتهای هرپسی و طبقه بندی سطح سرمی آنتی بادی ضد ویروس هرپس (ایمونوگلوبولین جی) در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی شهر شیراز در سال 1382 بود.
در این مطالعه توصیفی که به صورت مقطعی و نمونه گیری خوشه ایانجام شد تعداد 835 نفر از زنان مراجعه کننده به 8 مرکز بهداشتی شهر شیراز در مدت یک سال (از ابتدای سال 82 تا ابتدای سال 83) به صورت تصادفی انتخاب شد و پس از معاینات پزشکی، سطح سرمی آنتی بادی (ایمونوگلوبولین جی) غیر اختصاصی ضد ویروس هرپس در خون (739 نفر) انها اندازه گیری و طبقه بندی گردید. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و روش های آماری توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
از کل افراد معاینه شده 90.77 درصد دارای تحصیلات دیپلم و زیر دیپلم بودند و 9.22 درصد آنها از تحصیلات عالی برخوردار بودند. 69.82 درصد بیماران سابقه ضایعات هرپسی در ناحیه دهان و 1.48 درصد دارای سابقه ضایعات هرپسی هم در ناحیه دهان و هم ناحیه تناسلی داشتند، ولی سابقه ضایعات تناسلی به تنهایی در هیچ یک از بیماران وجود نداشت. تیتر آنتی بادی غیراختصاصی ضد هرپس (ایمونوگلوبولین جی) در 93.78 درصد مثبت بود.
اندازه گیری سطح سرمی آنتی بادی ضد ویروس هرپس (ایمونوگلوبولین جی) می تواند کمک شایانی در تشخیص بیماری و پیشگیری از انتقال آن و عواقب بعدی بیماری داشته باشد. در عین حال این تست می تواند برای پیشگیری بیماران و به خصوص آنهایی که در معرض خطر بروز بدخیمی های دهانه رحم هستند مورد استفاده قرار گیرد.

لوپوس اریتماتوز منتشر یک بیماری با علت ناشناخته می باشد که در آن بافتها و سلولها به وسیله اوتوآنتی بادی های پاتوژن و کمپلکسهای ایمنی دچار آسیب می شوند. 90 درصد موارد ابتلا در زنان دیده می شود. یکی از ارگانهای درگیر در این بیماری قلب می باشد و شایع ترین تظاهر درگیری قلب پریکاردیت است و گرفتاری میوکارد معمولا غیر معمول است. این بیماری گاهی به شکل تب با علت ناشناخته تظاهر می نماید. تشخیص بیماری با یافتن معیارهای بیماری همراه با آنتی بادی های موجود در سرم تایید می شود.
معرفی بیمار: بیمار خانم 39 ساله ای است که با تب، لرز و درد در تمام شکم از 25 روز قبل از بستری مواجه بوده است درد مفاصل و گاهی تنگی نفس خفیف شبانه نیز داشته است. در معاینه، تب همراه با تاکیکاردی بوده و فشار قسمت فوقانی راست شکم باعث درد می شد. سونوگرافی سیتی اسکن شکم نرمال و در عکس سینه اندازه قلب در بیشترین حد نرمال بود. در خون محیطی کاهش سلولهای سفید خون داشت و اکوکاردیوگرافی شواهد گرفتاری میوکارد را مطرح نمود. با شروع کاپتوپریل پس از 48 ساعت تب بیمار قطع و علایم کاهش یافت و سرولوژی از نظر لوپوس مثبت شد.
میوکاردیت در بیماری لوپوس می تواند بدون علامت واضح بالینی بوده و علایم سیستمیک بیمار تنها به کاپتوپریل پاسخ دهد.